De volgende citaten illustreren de huidige NBA-spagaat. NOVAK: NBA opblazen, SRA: Gedwongen winkelnering, MCA: Zes 'hete aardappelen' onbesproken in het herstelplan, Kwaliteitstoetsing loopt uit de hand, Tweede Kamer: Verdienmodel moet op de schop, SWA: Tuchtklacht tegen alle OOB-accountants?

Hopelijk kan een nieuwe NBA-voorzitter het schip weer vlot trekken. Geen eenvoudige opgave. Het huidige centrale model heeft te veel vijanden gemaakt. Die zullen zich blijven roeren. Onze mening kent U. Alleen pluriformiteit kan de nodige cultuurverandering bij de NBA bewerkstelligen. Meer regelgeving en toezicht creëert alleen meer ontwijkgedrag.

Maar daar gaat deze nieuwsbrief niet over. Die gaat vooral over de juiste balans bij toetsingen tussen professionaliteit en sec toepassen van checklists.

Juiste balans bij wettelijke controle?

Het is opmerkelijk dat na ruim 100 jaar bestaan het accountantsberoep er nog niet in is geslaagd de "verwachtingskloof" te dichten. Een recent onderzoek toont aan dat het grootste deel (55%) van de verwachtingskloof wordt veroorzaakt door belemmerende regelgeving. Dat die regelgeving moet wijzigen staat vast. Een van de oplossingen is dit recente voorstel van Prof. Jan Bouwens om de verplichte accountantscontrole af te schaffen. Dit voorstel wordt hier ondersteund door andere deskundigen zoals Prof. Arjan Brouwer (PWC) en Arnout van Kempen. Ook OvRAN is van mening dat de verplichte accountants­controle en de daarbij behorende sjablonen uit de regelgeving, het ontstaan van nieuwe dynamiek op dit gebied belemmert.

Het verheugt ons daarom dat we zowel Jan Bouwens als Arnout van Kempen bereid hebben gevonden op het komende symposium donderdag 21 December 2017 17.00 uur dit onderwerp toe te lichten.

Een ander aspect van de juiste balans is het evenwicht tussen materialiteit c.q. professio­neel oordeel en checklists. Deze stelling poneert dat de toezichthouder AFM zelf de normen invult en WTA-accountants daar op afrekent. De OOB-kantoren stellen daaren­tegen dat de kloof tussen de sector en de toezichthouder zich niet laat oplossen met gedetailleerde checklists.

Een zuiver debat over deze kwestie lijkt momenteel niet mogelijk. Het juiste evenwicht vinden tussen enerzijds de verplichting checklists niet te vergeten en anderzijds de noodzaak dat checklists ruimte moeten bieden soms heel diep in de details te gaan of soms juist niet, is inderdaad niet eenvoudig. OvRAN meent dat de balans te veel is doorgeschoten naar sec checklists en mede daarom de verwachtingskloof niet overbrugt kan worden.

Het brede publiek heeft alle vertrouwen in accountantsverklaringen en toezicht daarop verloren omdat die continuïteit, fraude (Imtech, Buma Stemra)etc. niet garanderen. Die problemen kunnen niet met standaard checklists opgelost worden. Daarvoor moet heel diep gegraven worden met een gevoelige speurneus voor onraad en, mogelijk verdoofd door checklist, die niet afdoen met dooddoeners. Voor­stellen om het evenwicht tussen de voor­ge­schreven checklists en materialiteit te ver­be­teren, zijn het tweede onderwerp bij dit thema.

Rentabiliteit bij crowdfunding

Nu banken het laten afweten of doorverwijzen naar 'stapel'financiering en venture kapitaal kostbaar is als financieringsvorm, komt crowd­fun­ding meer en meer in zwang en wordt ver­moe­delijk een blijvertje. Accountants zijn er op veel manieren bij betrokken.

Als adviseur van de geldnemer is het oppassen geblazen gezien deze tuchtrechtzaak.

Als adviseur voor een belegger of geldnemer is de effectieve rentabiliteit van belang. Is dit deze 0,9% effectief per jaar of de door de branchevereniging geciteerde 3,8% tot 7,8%?

Bas Denissen, CFO van Collincrowdfund heeft zich bereid verklaard licht te laten schijnen op deze totaal verschillende renta­biliteits­cijfers. Bas is registeraccountant en zal de ver­schillende rendementsberekeningen toelichten. Zowel vanuit de financieringsinvalhoek met de juiste partijkeuze+struikel­blokken als ook vanuit de beleggingsinvalhoek.

Juiste balans bij toetsing MKB?

Het zal niemand zijn ontgaan dat een MKB-kantoor over zijn toetsing 64 klachten indiende tegen liefst 26 accountants, waaronder toet­sers, veel (oud)bestuursleden NBA en leden van de Raad van Toezicht. De zitting zal voor MKB kantoren zeer leerzaam worden. Het blijkt echter dat de Accountantskamer terughoudend is de zittingsdatum op vrijdag 3 november 2017 om 10:30 uur prijs te geven. Een unieke gelegenheid om kennis te nemen wat er allemaal fout kan gaan bij het 'toet­sings­cirus' en hoe u daar succesvol op kunt inspelen.

In dit kader is ook bekend geworden dat 11 van de 12 accountantsleden in de Accountants­ka­mer (veelal langdurig) functies uitoefen(d)en bij de NBA en 8 verbonden zijn/waren met OOB kantoren. De NBA als huisleverancier van tucht­rechters! Dat geeft te denken over de uitslag na deze mislukte wra­king. Hopelijk gaat CBB evidente partijdigheid recht breien.

Onjuiste balans bij toetsing MKB

Voor degenen die niet aanwezig kunnen zijn bij de zitting in Zwolle op 3-11, is een (begin van een) syllabus in voorbereiding over succesvolle argumenten tegen onterechte toetsingen. De Verordening op de Kwaliteitsbeoordelingen, NVKS + Toe­lichting, de oude Leidraad 14 en de nieuwe Standaard 4410 en de bijbehorende Handreiking 1136 naast de NV COS etc. laten veel ruimte voor subjectieve en wisselende interpretaties. Wat de ene toetser een ernstige tekortkoming noemt gevolgd door een aanwij­zing noemt de andere toetser minder ernstig gevolgd door een (be­trekkelijk vrijblijvende) aan­beveling. Vaak zijn eigen gebruiken of een van de kantoor­hand­boe­ken daarbij de norm.

Wanneer slechts aanbevelingen volgen is een eindoordeel "B" of "C" niet mogelijk. Vandaar het grote belang van de kwalificatie van de tekortkoming. Er is echter geen jurisprudentie beschikbaar over praktijk­situaties die de Raad van Toezicht, de Be­zwa­ren­commissie of CBB in hoogste instantie als terechte aanbeveling definiëren of als terechte aanwijzing. De syllabus is een begin om die lacune op te vangen maar verdient voortdurende aanvulling met nieuwe uitspraken over praktijksituaties.

Vandaar het verzoek om inzage te krijgen in zoveel mogelijk uitspraken van de Raad voor Toezicht of Bezwarencommissie. De praktijk­situatie in die uitspraken worden geanoni­miseerd opgenomen in de database als voorbereiding op de syllabus. S.v.p. verzenden naar ons secretariaat.

Sinds deze Beleidsnotie van de Raad voor Toezicht kunnen aanbevelingen slechts als bijlage bij het toetsingsverslag worden gevoegd waarbij duidelijk wordt aangegeven dat deze het oordeel niet hebben beïnvloed.

Voorbeeld van een onterechte aanwijzing door de Bezwarencommissie is bijv. het ontbreken van een door cliënt ondertekende bevestigings­brief (LOR) van de opdracht bij de jaarrekening en de stelling van de Bezwarencommissie dat meer verwacht mag worden dan een voor ak­koord getekende concept jaarrekening. Zowel Leidraad 14 als Handreiking 1136 geven immers als voorbeeld voor de vereiste bevestiging slechts het voor akkoord getekende concept.

Inmiddels hebben we Paul Stoele bekend via deze zaak en andere ervaringsdeskundigen bereid gevonden als inleider te functioneren op het komende symposium.