Democratie is een teer kasplantje

De 'geloofsbrieven' van beide kandidaat NBA-voorzitters getuigen van hoop en wanhoop.

De verslagen Novak-kandidaat Marco Moling con­cludeert achteraf terecht: "het grote aantal jonge opgetrommelde professionals van Deloitte en EY viel op; volgens de wandelgangen goed voor een kleine zevenhonderd van het totale aantal aanwezige en gemachtigde stemmen. Het mobili­se­rend vermogen van twee grote kantoren heeft nu een doorslaggevende rol gespeeld en zij verte­genwoordigen slechts enkele procenten van het ledenbestand." Dit roept herinneringen op aan de ledenvergaderingen 2006/2007 met "witte bus­jes" etc. Aanleiding voor de SWA om het ge­loof in een pluriforme NBA-democratie te verlie­zen, de alternatieve vereniging OvRAN op te richten en de juridische strijd aan te gaan.

De winnende Big-Four kandidaat Marco van der Vegte memoreerde terecht de spiegel en rechte rug, noodzakelijk voor accountants, en conclu­deer­de vóór zijn benoeming: "Ook over de or­ga­ni­satie van onze eigen NBA moeten we knopen door­hakken. Ik denk dat een fe­deratief model, zoals eerder geopperd, kan wer­ken; zeker als we de ac­countants bij middel­grote en kleinere kantoren zichtbaarder willen maken."

Zowel Novak als SWA staan achter een dergelijk federatief NBA-model. De enige vraag is hoe zo'n federatie er uit moet zien en langs welke wegen die te bereiken.

Juridische hervormingswegen

Juridisch is inmiddels een lange weg gegaan.
- Strafrechtelijke procedure over een OvRAN-lid die zich accountant bleef noemen eindigend bij de Strafkamer HR. Die meent dat verenigings­dwang geoorloofd is als je er maar een publiek­rech­telijk jasje omhangt. EHRM die bezwijkt onder het aantal klachten in Straatsburg en deze klacht samen met 99% andere noodgedwongen als niet ontvankelijk afdoet.
- Kort geding tegen Nivra over de 2016 vergaderprocedures eindigend in art. 81 RO.
- Drie bestuurlijke procedures tegen de Staat eindigend in EHRM Straatsburg die terugverwees naar de civiele rechter.
- Civiele vordering onrechtmatige overheidsdaad tegen de Staat. Allereerst een Rechtbank die graag verwees naar de Strafkamer HR en concur­rentie­vervalsing door grote kantoren niet bewe­zen acht. Dan in appel bij Hof den Haag met op 22-2-2018 de pleitnota OvRAN. Die toont aan dat de bewijslast voor concurrentievervalsing ligt bij de Staat en typeert de NBA op goede gronden als verboden facilitator van een Big Four reglemen­teringskartel. Vervolgens dat de jurisprudentie over het verbod op verenigingsdwang niet toelaat de dwingende tekst in art. 20.2 van de Universele Verklaring over de Rechten van de Mens en art. 11 EVRM weg te poetsen met een publiekrechtelijk jasje.
- Tot slot 7 tuchtrechtelijke klachten tegen de drie Big Four bestuursleden NBA. Hoorzitting bij de Accountantskamer Zwolle op 16-2-2018. De pleitnota SWA toonde aan dat het belangrijkste verweer van betrokkenen niet tuchtrechtelijk aansprakelijk te zijn voor persoonlijk bestuurshandelen niet stand kan houden.

Gezien de ingebrachte juridische argumenten zouden OvRAN/SWA de juridische discussie moeten gaan winnen. Maar bovenstaande maakt de frisse tegenzin van rechters duidelijk om de Staat en een eerbiedwaardig instituut als de NBA voor het hoofd te stoten. Uitkomsten van juridische procedures voorspellen is moeilijk. De verwachting is dat de Accountantskamer, gezien haar eenzijdige Big Four gedomineerde samenstelling een uitweg zoekt om een veroordeling te voorkomen. Het gevolg is een gang naar CBB. In het Hof Den Haag was een van de Raadsheren Mevr. Prof mr. Gerards, hoogleraar mensenrechten aan de Uni Utrecht. Dat wekt enig vertrouwen dat het Hof niet, zoals de Rechtbank, de stellingen van de Staat blindelings overneemt. Het gevolg is dan cassatie door ofwel de Staat ofwel OvRAN.

Andere democratische wegen

Het is eigenlijk onbegrijpelijk dat niemand het im­mense belang van grote kantoren doorziet om iedereen met een accountantsopleiding via vere­nigingsdwang een NBA-idmaatschap af te dwin­gen. Zo kan ieder NBA-lid maximale regelgeving worden opgelegd via de weidse begrippen 'assu­ran­ce' en aan 'assurance verwant'.

Behalve voor de wettelijke controle, hebben die­zelfde gro­te kan­toren zich via zoge­naamd zelf­stan­dige eenheden zonder formeel NBA-leden in dienst zich feite­lijk aan al die regelgeving weten te onttrek­ken. Normaliter heet dat concurrentie­vervalsing.

Dat Minfin die duivelse combinatie van concur­rentie­vervalsing via verenigingsdwang niet wil begrijpen is begrijpelijk. Dit belemmert salaris­ver­dubbelingen via glanzende carrieres als maat bij een Big Four kantoor.

De 2e Kamer acteert veelal niet tussen twee vuren. Een kans ging verloren toen bij de laatste parlementaire behandeling van de Wet op het Accountantsberoep alle aandacht uitging naar de wettelijke controle en CDA(Balkenende) en PvDA(Bos) de gebreken in het NBA-model bleven wegpoetsen.

Tot 2006 begreep de AIB-besturen dit dilemma heel goed door naar een Kamerstructuur bij de NBA te streven. Daarna hebben de besturen van deze veruit grootste NBA-ledengroep dit streven opgegeven om onbegrijpelijke redenen.

Waarom zoveel slimme NBA-leden zich niet eer­der aan dit dilemma ontrokken door zich hier als OvRAN-lid aan te melden is eigenlijk ook onbe­grij­pelijk. OvRAN staat alleen open voor perso­nen die kwalificeren als NBA-lid met de titels RMC voor RA's of RCA voor AA's. Dat ze zich publiek geen accountant mogen noemen zou geen ver­schil mogen maken want de meeste NBA leden werken helemaal niet als accountant zoals het publiek dat verstaat.

De weg van discussie, overleg en debat

Deze weg is open komen te staan door de bereidheid van zowel Marco van der Vegte (te­gen die tijd voorzitter NBA), Marco Moling (voorzitter Novak) en Corneel Spil (voorzitter OvRAN) een open discussie aan te gaan over een federatief NBA-model op het komende OvRAN Symposium Toekomst Accountancy op woens­dag 19-12-2018.

Iedereen weet: "tusschen droom en daad staan wetten in den weg en praktische bezwaren". Willem Elsschot (1882-1960) sprak toen over het huwelijk maar dat is eigenlijk ook een vorm van federatie. Daarbij gaat het altijd over de verdeling van macht en geld. Kortom, dit belooft een boeiende discussie te worden. Wie weet waar dat toe leidt op weg naar een federatief NBA-model.

Symposium Toekomst Accountancy 19-12-2018

Naast de discussie over een federatief NBA-model komen twee andere thema's aan de orde. Een praktisch thema voor bijna iedereen naast een thema over de meest actuele wijzigingen in regelgeving.

De volgende bijeenkomst vindt plaats op woensdag 19 December 2018 vanaf 18.00 uur in Utrecht. Uw laatste kans dit jaar om 4 PE punten te verzamelen en dat ook nog voor slechts 50 Euro all in diner + drank. Thema's en sprekers garanderen spetterende en leerzame dis­cus­sies.
U kunt zich nu al hier inschrijven.