De publicatie op dezelfde dag, 21-11-2018, van AFM en Minfin hoe de kwaliteit van de wettelijke controles duurzaam kan worden verbeterd, spreekt boekdelen. Ondanks bezweringen dat de uitwerking van het NBA-traject ingezet met de Green Paper Struc­tuur­modellen tijd kost en de genomen maatregelen de kans moeten krijgen een bijdrage te leveren aan verbetering van de kwaliteit, is de NBA het inititief kwijt. En in deze telefonische toe­lichting stelt minister Hoekstra (CDA) 'De accountants verbeteren „niet snel genoeg en niet goed genoeg”'

Een 'Commissie Toekomst Accountancysector' zal in ieder geval het "audit only model" onderzoeken naast een intermediair-model(een derde wijst accountants aan) en controle van publieke instellingen van overheidswege. Ge­zien, met uitzondering van de VVD, kamerbreed enthousiasme voor deze ingreep, zullen de 'heilige huisjes' rond de 'wicked problems, nu wel gesloopt worden binnen enkele jaren.

Analyse AFM

De doorwrochte AFM-analye over 'marktfalen' schetst de voor- en nadelen van een tiental modellen. Voor som­mige modellen zijn, volgens de AFM, geen wijzi­gingen nodig in internationale regelgeving: a. audit only, b. intermediair benoemt en betaalt de accountant, c. Rijks­accountant voor alle OOB's. d. Joint Audit e. Begrenzen markt­aan­deel BigFour. Modellen die de bestaande prak­tijk niet wezenlijk wijzigen, f. gebruiker bepaalt en g. Audit Quality Indicators (AQIs) zijn niet opgenomen en kunnen onmiddellijk worden ge­ïmple­menteerd als belanghebbenden dat zou­den willen.

De verwachtingskloof wordt bepaald door onwil of onvermogen het publiek te geven wat het verwacht van een goedkeu­rende verklaring: een 'waarborg' voor continuïteit en fraude. Dergelijke AQI's zouden al een grote verbe­tering kunnen betekenen op weg naar h. Afschaffen van de wettelijke controleplicht. Daarvoor is inderdaad andere Europese regelgeving nodig.

Het AFM-betoog is redelijk academisch en op som­mige punten aanvechtbaar. Zo wordt bijv. bij het a. audit only model als nadeel opgemerkt dat directe toegang verdwijnt van de wettelijke controlepraktijk tot specialis­tische kennis die aanwezig is binnen de rest van de multi­disci­plinaire zakelijke dienstverlener. Dat kun je ook als een voordeel zien want specialistische ken­nis vergaren kent en schept een heel een eigen dynamiek. Zeker in een internationaal netwerk.

Conclusie en advies

Niet aanvechtbaar is echter de AFM-stelling: "Zo kan de sector het toezicht ervaren als een prikkel voor een meer compliance gerichte benadering, waardoor intrinsieke motivatie (‘we willen dit zelf’) verandert in extrinsieke motivatie (‘het moet van de toezichthouder’) en binnen beschikbare capaciteit minder ruimte zou kunnen zijn voor zelfreflectie en professionele oordeelsvorming." Dat slaat de spijker op zijn kop. Hetzelfde geldt voor nog meer regel­geving. Te meer daar die regelgeving ten onrechte verhindert wat het publiek verwacht van een goedkeu­rende verklaring: een 'waarborg' voor continuïteit en fraude.

In het huidige Nederlandse politieke klimaat is onze verwachting dat op de korte termijn van enkele jaren het a. "audit only model" het wel zal halen. Op wat langere termijn zal hopelijk het besef doorbreken dat h. Afschaffen van de wettelijke controleplicht de enige uitweg is voor de huidige uniforme gedrags­patronen, inter­pre­ta­tie c.q. ontsnap­pingsmogelijkheden en ge­brek aan innovatie. Geef ac­countants toch weer de kans zich te profileren als "ver­trou­wens­man" met des­gewenst waar­bor­gen te­gen fraude- en con­tinuï­teits­risico's

Boeiende Symposium Discussies

De politieke discussie over wettelijke controle, gaat helaas voorbij aan wat er fout zit bij niet-wettelijk geregelde taken van NBA-leden. Daarover gaat het komende Symposium. Hoe moet de nieuwe NBA er uit zien?.

• Zowel Marco van der Vegte (voorzitter NBA) als Marco Moling (voorzitter Novak) hebben zich bereid verklaard te spreken over voor- en nadelen van de verschillende modellen in de opzet van de NBA. Het is geen publiek geheim dat Marco Moling voorstander is van een uitgesproken federatief model. Marco van der Vegte concludeerde vóór zijn benoeming wat voorzichtiger: "Ik denk dat een federatief model, zoals eerder geopperd, kan werken; zeker als we de accountants bij middelgrote en kleinere kantoren zichtbaarder willen maken."

• De AIB voorzitter, Jasper van Hoe­ven, zal zijn definitie van pluriformiteit toelichten. De voorzitter OvRAN, Corneel Spil, zal OvRAN's definitie toelichten. Moeten ledengroepen zelf­standig hun eigen broek kunnen ophouden of niet? En moet er geen eind komen aan te veel regelgeving en toezicht?

Aan de orde zal ook komen de NBA NOCLAR regelgeving. Zijn voldoende voorbehouden voorzien om te voorkomen dat Accountants in Business voortdurend moeten gaan optreden als "engelbe­waar­ders van cliënten en werkgever"? Waarom geen onderscheid tussen accountants belast met wettelijke controle en en accountants in business zoals de IFAC NOCLAR regels dat wel doen?

Deze betogen worden gelardeerd door Prof. Dr. Bob Hoogenboom over Accountancy (on)macht. Vraag is of zijn "Tijgerkat filosofie" nu opgaat met de stelling: "Als we willen dat alles blijft zoals het is, moet alles anders worden.".

• Als praktisch thema reikt fiscaal cassatie-advocaat Angelique Per­daems hulpmiddelen aan hoe je succesvol te verzetten tegen onterecht hard fiscaal optreden tegen adviseurs zoals accountants. Aan de orde zal ook komen de medepleegboete in combinatie met de BTW-suppletieplicht.

Status juridische procedures

Iedere beweging ontbreekt vooralsnog bij de civiele cassa­tie en de tuchtklacht tegen de 3 bestuursleden NBA uit de BigFour.

Inzake het voorgenomen handhavingsverzoek bij de ACM over de monopoliepositie van en concurrentievervalsing door Big­Four kantoren is nog geen besluit genomen. De AFM-analye concludeert op pag.27 tot een ‘Herfindahl-Hirsch­man Index’ (HHI) van 2113 voor OOB-organisaties. Een waarde boven 2000 indiceert een geconcentreerde markt en marktmacht.

Symposium Toekomst Accountancy 19-12-2018

Deze discussie over een federatief NBA-model mag u niet missen. Laat staan het praktisch thema.

Dit Symposium vindt plaats op woensdag 19 December 2018 vanaf 18.00 uur in Utrecht. Uw laatste kans dit jaar om 4 PE punten te verzamelen en dat ook nog voor slechts 50 Euro all in diner + drank. Thema's en sprekers garanderen spetterende en leerzame dis­cus­sies.

U kunt zich hier inschrijven.