Deze 25 fragmenten uit 125 jaar accountants­be­roep geven goed weer hoe en waarom ac­coun­tants in Nederland niet langer gezien worden als 'vertrouwensman' van het maat­schap­pe­lijk verkeer.

Zie dit citaat uit 1895: “Veel hangt hierbij af van de wijze waarop de accountant optreedt. Alles vermijdende wat aan minder vertrouwen doet denken, zich stipt hou­dend aan zijn man­daat, zich niet in zaken mengend, die daarbui­ten liggen, zal hij zich door strenge plichtsbe­trach­ting en onkreukbaar ka­rak­ter de achting van allen, die met hem werken moeten verzekeren."

En dan dit citaat uit 2015: "Wet- en regelgeving formuleert de absolute mini­mumeisen, het geeft slechts de uiterste lijn aan waar je binnen moet blijven. Het fnuikende effect van regelgeving is dat men dan bewust die grenzen opzoekt, er ook nog eens aan gaat lopen duwen en trekken of ze zelfs met construc­ties probeert te ontwijken. De goede houding zou dan zijn die wettelijke grens totaal irrelevant te vinden, uit jezelf hogere standaarden aan te leggen en ver weg te blijven van die uiterste grens. Hoe kun je nu aan de samenleving vragen ‘vertrouw mij’ als er voortdurend signalen zijn dat een sector zich verzet tegen regels of lijkt te vinden dat ze voor hen niet gelden?".

Regels niet voor NBA-bestuursleden!

En langs de randjes van duidelijke regels ontsnapten deze drie tuchtrechtelijk aange­klaag­de NBA-bestuursleden die in het NBA-bestuur vooral de belangen van de Big­Four behartigen. CBB oordeelde hier: "Dit oordeel van CBB in hoger beroep tegen de door SWA in­gediende klacht luidt:"Klacht heeft welis­waar betrekking op tuchtrechtelijk toets­ba­re gedragingen van individuele beroepsuit­oefe­ning, maar verzuimt de concrete, individuele ge­dra­gingen van de accountants te noemen en te on­der­bouwen waaruit blijkt dat hun een tucht­rechtelijk verwijt kan worden gemaakt."

• CBB ging kennelijk graag voorbij aan het feit dat het onweersproken bewijs voor die tuchtrechtelijk toetsbare gedragingen uit open­bare en veri­fieerbare bronnen kwam en versla­gen van NBA-bestuursvergaderingen niet be­schik­baar zijn.

• CBB ging ook graag voorbij aan het feit dat de NBA-regels alle NBA-leden voor­schrijven on­mid­dellijke actie te ondernemen als wette­lijke voorschriften niet worden nageleefd of sprake is van andere bedreigingen zoals ei­gen belang.

• En uit liefst 33 CBB an­de­re uitspraken blijkt dat "In geval van een onder­bouwde, gesubstantieerde en niet op voorhand onaan­nemelijke klacht over handelen of nalaten in het kader van verrichte controlewerkzaam­heden kan van een extern accountant worden verwacht dat het tegen die klacht gevoerde ver­weer mede wordt gebaseerd op en onderbouwd met (alle van belang zijnde stukken van) het controledossier.” Nee dus. Nu het gaat om een BigFour kartel zoekt ook CBB kennelijk de randjes van de grenzen."

Betere governance NBA nodig

En zo blijven ruim 20.000 NBA-leden gedoemd lid te blijven van een uitvoeringsorgaan van de BigFour om hun titel te behouden. En zo de BigFour in staat te stellen hen te onderwerpen aan vaak onwerkbare regelgeving waar de BigFour zich zelf veelal van vrijstelt. Waar met nieuwe "faculties en communities" het oude wijn in nieuwe zakken blijft. Alleen de naam wijzigt van de bestaande tandeloze commissies en werkgroepen zonder eigen regelgevende bevoegdheid. Vergaderingen op Noord-Koreaanse wijze (citaat) georganiseerd zoals blijk uit deze brief.

Niets nieuws onder de zon zoals U hier kunt lezen. Alleen het systeem is verbeterd door het vooraf aanmelden voor ledenvergaderingen. Zo weet de BigFour precies hoeveel medewerkers ze moeten sturen om een stemmeerderheid te krijgen. Op het laatste moment de vergadering uren schorsen om ze met witte busjes op te halen is met dit betere systeem niet meer nodig.

Verenigingsdwang

Onze inspanningen via de rechter gedaan te krijgen wat via de NBA-ledenvergaderingen nooit zal lukken eindigden ten tweede male in niet-ontvankelijk zoals hier blijkt. En conform goed gebruik bij laatste instanties, zonder nadere motivering. Oorzaak is over­belasting van EHRM. Inmiddels is deze klacht bij de Grote Kamer EHRM ingediend. De kans op succes is niet groot. Mocht de Grote Kamer ook geen tijd voor bezinning hebben, zou het gevolg zijn dat een commercieel BigFour kartel onder bescherming van de Staat vereni­gings­dwang mag toepassen, verboden in art. 11 EVRM.

Dit alles omdat ooit de Vijfde Kamer EHRM bij Hermann tegen Duitsland een fout maakte die nooit is gecorrigeerd. Mocht de Grote Kamer inderdaad tot niet ontvankelijk besluiten, ligt een gang naar het Hof van Justitie in de rede. Want het kan niet zo zijn dat door gebrek aan mankracht bij EHRM, in de rechtstaat Europa de geest en tekst van art. 11 EVRM bij het grof vuil worden gezet. Net als art. 20.2 van de UN Universele Verklaring over de Rechten van de Mens:"Niemand mag worden gedwongen om tot een vereniging te behoren" behalve NBA-leden.

Concurrentievervalsing

Een andere invalshoek bij verenigingsdwang en kartelvorming is concurrentievervalsing door de BigFour. Feit is dat al vele jaren BigFour vertegenwoordigers van dit kartel een overwegend stemoverwicht hebben in het NBA bestuur en haar belangrijkste organen. Dit is evident strijdig met art. 12 lid 6 WAB en art. 1.1 Beginselen van goed NBA-bestuur. Dat geeft de BigFour, een hele kleine minderheid van NBA-leden ( onder 5%) grote commerciele voordelen door grip op de regelgeving, de interpretatie en de uitvoering daarvan. Om maar niet te spreken over lobbyen via de politiek en ministers leuke baantjes in het vooruitzicht te stellen.

Vanuit die invalshoek is inmiddels deze klacht in­gediend bij de ACM. Die klacht is doorgestuurd naar de afdeling Toezicht die nu verder onder­zoek verricht en om nadere toelichting vraagt.

Niet ten onrechte want zelfs voor insiders is de NBA-regelgeving op deze jaarlijks wisselende online tool nauwelijk navolgbaar. Probleem is dat de NBA-regelgeving geschreven lijkt voor 'echte' accountants die jaarekeningen controleren en opstellen in kantoren waar meerdere accountants hetzelfde doen. Dat is in de praktijk gaandeweg een minderheid geworden. Zelfs in de ledengroep openbare accountants met ultimo 2018 nog slechts 8.792 openbaar accountants (LOA), is een meerderheid werkzaam bij zeer kleine MKB-kantoren. En bij de 9.591 accountant in business (AIB) is dat uitgangspunt helemaal onjuist. Toch zijn ook op hen liefst 14 stuks regelgeving van toepassing zoals uitgewerkt in dit overzicht.

Vaak met praktisch onuitvoerbare gevolgen en vatbaar voor subjectieve en wisselende inter­pre­taties. Zelfs op bedrijven die niets met ac­countancy van doen hebben maar toevallig een NBA-lid in dienst hebben, zijn al die 14 stuks regelgeving van toepassing. En die regels wisselen ook nog bij “aan assurance verwante” opdrachten of 'assurance'. En nie­mand bij de NBA kan precies het verschil uitleggen.

Mocht u gedetailleerde voorbeelden hebben hoe die concurrentievervalsing werkt in een bepaalde markt en in een concrete situatie naar concrete regelgeving, stuur dat voorbeeld naar bestuur@ovran.nl svp.

Beste wensen en goede voornemens

Bij beste wensen 2021 horen ook goede voornemens. Een goed voornemen zou zijn na le­zing van dit alles om uw RA/AA titel in te leveren en u hier online in te schrijven als lid van OvRAN.